آسیب شناسی نقد و انتقاد از دیدگاه قرآن

•   آرشیو : نسخه تابستان 1404
•   کد پذیرش : 15414
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | طاهره اصلانی
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : یکی از نشانه‌های جامعه زنده، نقد افکار و ‌اندیشه‌ها، و انتقاد کردن از عمل‌کرد افراد است و اسلام به عنوان دین زنده و کامل این حق را به همه افراد جامعه داده که وضع جامعه خود را نقد و بررسی کرده، نقاط ضعف و قوت آن را گوشزد نمایند. قرآن اصل نقد و انتقاد را تأیید و تشویق نموده است و شیوه و کیفیت نقد را بیان نموده و خود به نقد ‌اندیشه‌های دیگر پرداخته؛ منتها هر کلامی نقدپذیر نیست؛ کلام حق، و مطابق واقع و کلام خداوند و معصومان نقدپذیر نمی‌باشند. آن‌چه در این مقاله یافتیم، این است که در عرصه نقد و بررسی بیش‌تر باید به ‌اندیشه توجه نمود، نه به ‌اندیشه‌گر؛ سخنان قرآن را در زمینه نقد و انتقاد در چند بخش بیان می‌داریم: قرآن شریف نقد ‌اندیشه‌ها، و انتقاد کردن از کردار و رفتارها را با زبان‌های مختلفی تأیید نموده است. در یک‌جا می‌فرماید: «بندگان مرا بشارت ده، همان کسانی که سخنان را می‌شنوند و از نیکوترین آن‌ها پی‌روی می‌کنند، آنان کسانی هستند که خدا هدایتشان نموده و آن‌ها خردمندان‌اند». انتخاب نیکوترین، یعنی نقد سخن و انتخاب احسن؛ و در آیات عدیده‌ای دستور به تفکر داده و همچنین تأکید نموده که در هستی، در تاریخ گذشتگان، در گفتار و کردار پیشینیان و... اندیشه کنید و دقت نظر به خرج دهید، و منتقدانه به آن‌ها بنگرید و دستور داد که خبرها و سخنانی که از طریق افراد غیر مطمئن و خلاف‌گو به شما می‌رسد، پی‌گیری کنید، بدون بررسی، نپذیرید. این‌ها همه نشان می‌دهد که به سخن به دید نقادی نگاه شود.
•   لیست منابع : * قرآن‏ کریم
  * نهج البلاغة
  1) ایزدی یزدان آبادی، محمد مهدی، 1379 ه.ش، مدیریت تعارض ، انتشارات دانشگاه امام حسین(ع)، چاپ اول
  2) پسندیده، عباس.، 1384 ه. ش ، رضایت از زندگی، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ سوم
  3) توانایی، محمد حسین.،1393 ه. ش،آیین و سبک زندگی، حکمت و اندیشه، چاپ دوم
  4) دهخدا علی اکبر ، 1377ه.ش، لغت نامه دهخدا، ناشر دانشگاه تهران
  5) راغب اصفهانى، حسین بن محمد.، 1412 ه. ق، مفردات ألفاظ القرآن، دار القلم، چاپ اول‏ ‏
  6) زمخشرى، محمود ،1407 ه.ق‏ ، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، دار الكتاب العربي‏، چاپ ششم
  7) طباطبايى، محمدحسین.، 1417ه.ق‏، الميزان فى تفسير القرآن، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسين حوزه علميه قم‏، چاپ پنجم
  8) طباطبايى، محمدحسین.، موسوى همدانى، م.، 1374 ه. ش، ترجمه تفسير الميزان فى تفسير القرآن ‏،‏ دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسين حوزه علميه قم‏ ،چاپ: پنجم‏
  9) طبرسى، فخرالدین.، 1360 ه.ش‏ ،ستوده.، ترجمه مجمع البيان فى تفسير القرآن‏، ناشر: انتشارات فراهانى‏چاپ اول‏
  10) طبرسی فخرالدین،1372 ه.ش، مجمع البيان فى تفسير القرآن‏، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم‏
  11) طوسى، محمدبن حسن.، قرن 5 ه.ق، التبيان فى تفسير القرآن ، دار احياء التراث العربى‏، چاپ اول‏‏
  12) غزالی محمدبن محمد .، 1388 ه.ش، کیمیای سعادت، گنجینه، چاپ دهم
  13) كلينى ، محمدیعقوب ، مصطفوی ، ج، بی تا ، أصول الكافي ، علميه اسلاميه‏
  14) گیدنز ، آنتونی ، 1394 ، چاوشیان ، جامعه شناسی ، نی
  15) مجلسى، محمدباقر ،1403 ه. ق‏ ، بحار الأنوار ، دار إحياء التراث العربي
  16) مكارم شيرازى، ناصر.، 1374 ه.ش، نمونه‏ ، دار الكتب الإسلامية ، چاپ اول
  17) موسوی خمینی، روح اله.، 1374 ه.ش، چهل حدیث ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، چاپ ششم
  18) نراقی، احمد.، 1379 ه.ش ، معراج السعادت ، هجرت، چاپ هفتم
•   کلمات کلیدی به فارسی : آسیب شناسی، نقد، انتقاد، قرآن.
•   چکیده مقاله به انگلیسی : One of the signs of a vibrant society is the critique of thoughts and ideas, as well as the evaluation of individuals' actions. Islam, as a dynamic and comprehensive religion, grants every member of society the right to assess their community’s conditions, highlighting its strengths and weaknesses. The Quran affirms and encourages the principle of criticism, outlines its methods and quality, and even critiques other ideologies itself. However, not every statement is open to criticism—divine truth, words aligned with reality, and the speech of God and the infallibles (Ma’sumin) are beyond critique. This article finds that in the realm of critique, greater attention should be paid to the *idea* rather than the *thinker*. We present the Quranic teachings on criticism in several sections: The Noble Quran endorses the critique of ideas and the evaluation of actions and behaviors through various expressions. In one instance, it states: *"Give glad tidings to My servants—those who listen to speech and follow the best of it. They are the ones whom Allah has guided, and they are the people of understanding."* (Quran 39:18). Choosing "the best" implies evaluating speech and selecting the most sound.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Pathology, Critique, Criticism, Quran.
•  صفحات : 16-26
•   دانلود فایل ( 588.70 KB )