بررسی اخلاقی چالش تبلیغ دینی با جهاد تبیین در شبکه‌های اجتماعی خارجی

•   آرشیو : نسخه پاییز 1402
•   کد پذیرش : 1406
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | حسین حاجی زاده، حسین حاجی پور
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : حضور گسترده کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی بیگانه از یک سو، و ضرورت جهاد تبیین از سوی دیگر، مبلغان دینی را با این چالش مواجهه می‌نماید که آیا حضور و تبیین معارف اسلامی در شبکه‌های اجتماعی بیگانه ضرورت می‌یابد یا اخلاقا مجاز به حضور در چنین عرصه هایی نیستند؟ پژوهش حاضر بر اساس روش تحلیلی از منظر اخلاق کاربردی و با رویکرد اسلامی در صدد پاسخ به سوال مذکور بوده و بدین نتیجه رسیده که هرچند طبق اصول اخلاقی نظیر دعوت به‌خیر و تذکر خیرخواهانه مومنان و حمایت منطقی نسبت به یکدیگر و آگاهی‌بخشی و شفاف‌سازی، تبلیغ دینی و جهاد تبیین در شبکه‌های اجتماعی ضرورت می‌یابد، اما بر اساس قواعد و اصول اخلاقی دیگر نظیر پرهیز از سلطه‌پذیری بیگانگان، لزوم دوری از شایعه‌پراکنی و نشر اکاذیب، و لزوم دفع ضرر محتمل، حضور در شبکه‌های اجتماعی بیگانه که سبب تقویت جبهه دشمنان شده و جبهه انقلاب اسلامی را تضعیف می‌کند، از جهت اخلاقی صحیح نیست. راه برون رفت از چنین چالشی برای مبلغان دینی، ضمن جهاد تبیین تشکیلاتی و دعوت کاربران به حضور هوشمندانه در شبکه‌های اجتماعی داخلی، مطالبه جدی از دولت اسلامی جهت تقویت زیرساخت‌ها و جذابیت بخشیدن به شبکه‌های اجتماعی داخلی با تولید محتوای مناسب است. بر این نکته تأکید می‌شود که ساختار رسانه‌های مدرن به گونه‌ای است که جهاد تبیین در فضای مجازی بیگانه مسدود شده، اثری معکوس در ذهنیت مخاطب ایجاد خواهد نمود.
•   لیست منابع : [1] ابن منظور، محمد، لسان‌العرب، تصحیح علی شیری، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، ۱۴۰۸ق.
  [2] اسلامی، علی و زهرا جهانگیر، ‎شبکه های اجتماعی مجازی؛ آسیب شناسی روانی و فرهنگی در خانواده، اولین کنفرانس بین المللی فرهنگ آسیب شناسی روانی و تربیت، ۱۳۹۶.
  [3] امام خامنه‌ای، سیدعلی، بیانات، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی).
  [4] امام خمینی، روح الله موسوی، کتاب البیع، موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، تهران، 1421ق
  [5] امید، مسعود، فلسفه اخلاق در ایران معاصر، تهران، علم، ۱۳۸۸.
  [6] اميري، حشمت، سلطه فرانوین فرهنگی، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، زمستان۱۳۸۸، شماره۴۰، ص۳۵-۶۰.
  [7] برادران نیکو، محمدامین و آرش موسوی، اخلاق در شبکه های اجتماعی دیجیتال: دفاع از اخلاق فضیلت، پژوهش نامه اخلاق، بهار۱۳۹۶، شماره ۳۵.
  [8] پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه، اصول اخلاق اجتماعی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی *نمایندگی ولی فقیه*مرکزتحقیقات اسلامی، تهران
  [9] پناهیان، علیرضا و محمود مقدمی، محمود، بررسی موانع، کاستی ها و اولویت ها در جهاد تبیین، مبلغان، اردیبهشت و خرداد۱۴۰۱، شماره۳۷۶، ص۸۹-۱۰۳.
  [10] پورنقدی، بهزاد، اخلاق در فناوری اطلاعات و آسیب شناسی اخلاق ارتباطات، اخلاق در علوم و فناوری، بهار و تابستان ۱۳۸۸، شماره۱۰
  [11] جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، اسراء، ۱۳۷۹.
  [12] جهانگیری کلوخی، محسن ومحمد شیبانی وعلی اصغرحسینی، درآمدی بر مبانی فقهی استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، جستارهای فقهی واصولی، زمستان1397، ص119-143
  [13] حاجی پور، حسین، شاخص‌های اخلاقی اقناع و تبلیغ دینی«شاخص‌های اخلاقی در کاربست‌شیوه‌های اقناع در مسائل دینی»، قم، نشر انصاریان، ۱۳۹۹.
  [14] حاجی‌پور، حسین و سیدمحمدجواد حسینی، قرآن و مبانی گفتگو، قم، سوق، ۱۳۹۲.
  [15] حاجی پور، حسین و هادی صادقی، نقش دولت اسلامی در اقناع افکار عمومی با تاکید بر الگوی اخلاقی رسانه‌ها، سیاست متعالیه بهار۱۴۰۰، شماره۳۲، ص۱۸۶-۲۰۵.
  [16] حسین پور، جعفر، بررسی تاثیر شبکه اجتماعی مجازی فیسبوک بر بالابردن سرمایه اجتماعی در جامعه، علوم خبری، زمستان۱۳۹۶، شماره ۲۴، ص۵۵-۸۸.
  [17] حسین‌زاده، محمدصالح، بررسی و تحلیل نقش فرهنگی رسانه‌های جبهه مقاومت در مدیریت افکار عمومی(مطالعه موردی: بحران سوریه)، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، شماره۳، ص۳۳-۵۰.
  [18] خاتمی، سید احمد، جهاد تبیین «قسمت اول»، مبلغان، اسفند و فروردین۱۴۰۱، ص۵۳-۶۰.
  [19] خالقی بایگی، عزیز و دیگران، نفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری در آیات۲۷۹ بقره، ۱۴۱نساء و ۸۳قصص، آموزه‌های قرآنی، پاییز و زمستان۱۳۹۸، شماره۳۰، ص۱۵۵-۱۸۰.
  [20] رحمان‌زاده، سیدعلی، کارکرد‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی در عصر جهانی شدن، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، زمستان۱۳۸۹، شماره۱، ص۴۹-۷۳.
  [21] رسول‌زاده اقدم، صمد و دیگران، تحلیل رابطه حضور در شبکه اجتماعی فیس بوک و انزوای اجتماعی در بین جوانان شهر تبریز، توسعه اجتماعی، تابستان۱۳۹۳، دوره۸، شماره۴، ص۱۳۳-۱۵۴.
  [22] ریمون، آرون و باقر پرهام، مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۸۴.
  [23] زارعی، سعدالله، جهاد تبیین و شبهه سازی خارجی تا شبهه افکنی خانگی، پاسدار اسلام، زمستان۱۴۰۰، شماره ۴۷۵ و ۴۷۶، ص۲۴-۳۹.
  [24] زلفعلی فام، جعفر و دیگران، پدیدارشناسی اخلاق اجتماعی کاربران شبکه‌های اجتماعی مجازی، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، ۱۳۹۷، شماره۲، ص۱۵۵-۱۸۵.
  [25] سیاح طاهری، محمدحسین ودیگران، حقیقت مجازی(درباره‌ی فضای مجازی چه بدانیم وچه بگوییم؟)، تهران، مرکز ملی فضای مجازی، بی تا
  [26] شاملی، علی‌اکبر، نظارت خانواده بر اطلاعات و ارتباطات فرزندان در شبکه های اجتماعی از منظر اخلاق، اخلاق، زمستان۱۳۹۶، شماره ۴.
  [27] شریفی، احمدحسین، آیین زندگی«اخلاق کاربردی»، قم، معارف، ۱۳۹۶.
  [28] شكاری نمین، شیدا و ابراهیم حاجیانی، بررسی ‎تاثیر‏ شبکه های اجتماعی مجازی (فیس بوک) بر سبک زندگی جوانان، مدیریت فرهنگی، زمستان۱۳۹۳، دوره ۸، شماره۲۶، ص۶۳-۱۷۹.
  [29] شیبانی، محمد و دیگران، درآمدی بر مبانی فقهی استفاده از شبکه های اجتماعی، جستارهای فقهی و اصولی، زمستان۱۳۹۷، شماره۱۳.
  [30] طباطبایی، علیرضا ومحمدعلی لیالی، قواعدفقهی پالایش فضای مجازی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، حکومت اسلامی، بهار1397، شماره اول، ص86-116
  [31] عبدالرحمانی، رضا و دیگران، ٰتحلیل محتوای امنیتی پیام‌های شبکه اجتماعی تلگرام، راهبرد، زمستان۱۳۹۷، شماره ۸۹، ص۱۲۵-۱۵۰.
  [32] عبداللهی نژاد، علیرضا و دیگران، ٰرسانه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در انتخابات (رابطه استفاده از فیس‌بوک، تلگرام و اینستاگرام و مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات هفتم اسفند۱۳۹۴، مطالعات رسانه‌های نوین، بهار۱۳۹۵، شماره۵، ص۳۳-۷۴.
  [33] علی‌بابایی، غلامرضا، فرهنگ علوم سیاسی، ویس، ۱۳۶۹.
  [34] غنی زاده، مصطفی، شناسایی خرده فرهنگ های نمایشی و چگونگی اشاعه هنجار در شبکه اجتماعی اینستاگرام، مطالعات رسانه‌ای، تابستان۱۳۹۸، شماره۴۵، ص۶۳-۸۱.
  [35] غلامی، رضا، الگوی شش ضلعی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی، مرکزملی فضای مجازی، تهران، 1398
  [36] فرامرز قراملکی، احد، اخلاق کاربردی در ایران و اسلام، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ۱۳۸۹.
  [37] فراهانی، محمد و دیگران، مطالعه تطبیقی نقش شبکه های اجتماعی در سبک زندگی اسلامی ایرانی از دیدگاه شهروندان و مدیران فرهنگی شهر تهران‎، تحقیقات رسانه، تابستان ۱۳۹۷، شماره۲.
  [38] کریمی، حسین، حقوق اخلاقی و جایگاه آن در فضای مجازی، نشریه اخلاق، زمستان ۱۳۹۵، شماره۴.
  [39] کوشکی، محمدصادق، جهادتبیین: چیستی و چرایی، پاسدار اسلام، تیر۱۴۰۱، شماره۴۷۷و۴۷۸
  [40] کهوند، محمد ومحمد مهدی فجری، پرتگاه های حقیقی در فضای مجازی:تأملی برگناهان در بستر فضای مجازی، مهر امیر المومینن، قم، 1397
  [41] محسنی، هدی السادات و زهرا سهرابی، آسیب شناسی شبکه های اجتماعی، سومین همایش ملی روان شناسی مدرسه، ۱۳۹۵.
  [42] محمدپور، سعید، چالش های اخلاقی در فضای مجازی و راهکارهای مقابله با آن، اولین همایش ملی اخلاق کاربردی در سیره ائمه اطهار ‎(علیه‏ السلام) با تاکید بر آموزه های رضوی (ع) (چالشها. فرصت ها و راهکارها)، ۱۳۹۶
  [43] محمدی برزگر، جعفر، چالش‌های پیشگیری انتظامی و اجتماعی از جرایم رسانه‌های نوپدید؛(مورد مطالعه اتاق‌های گفتگوی کلاب هاوس)، پژوهش های دانش انتظامی، بهار۱۴۰۱، شماره۹۴، ص۶۵-۹۳.
  [44] مصباح، مجتبی، فلسفه اخلاق، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۹۷.
  [45] مصباح یزدی، محمدتقی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۹۲.
  [46] مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری، صدرا، تهران، 1384
  [47] مکارم شیرازی، ناصر، القواعدالفقهیه، چ سوم، مدرسه الامام امیرالمومنین، قم، 1411ق
  [48] مهری، بهار و محمدجواد میرنی، رسانه های اجتماعی و هویت جهانی؛ مطالعه پلتفرم اینستاگرام، رسانه، پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره۱۰۱، ص۱۴۳-۱۵۷.
  [49] نعمتی فر، نصرت اله و دیگران، سطح سواد رسانه‌ای در کاربران رسانه های اجتماعی (مطالعه موردی شبکه اجتماعی تلگرام)، مطالعات رسانه‌های نوین، زمستان۱۳۹۷، شماره۱۶، ص۱۴۳-۱۷۵.
•   کلمات کلیدی به فارسی : اخلاق کاربردی، جهاد تبیین، مبلغان دینی، شبکه‌های اجتماعی، سلطه‌جویی و سلطه‌پذیری
•   چکیده مقاله به انگلیسی : The widespread presence of Iranian users in foreign social networks on the one hand, and the need for Jihad explanation on the other hand, confronts religious missionaries with the challenge of whether the presence and explanation of Islamic teachings in foreign social networks is necessary or morally permissible to be present in such arenas. are not? The current research is based on an analytical method from the perspective of applied ethics and with an Islamic approach, and it aims to answer the above-mentioned question, and it has come to the conclusion that although according to moral principles such as invitation to good and benevolent reminder of believers and logical support towards each other and awareness and clarification, religious propaganda And explanation jihad is necessary in social networks, but based on other moral rules and principles, such as avoiding alien domination, the need to stay away from spreading rumors and spreading lies, and the need to ward off possible harm, presence in foreign social networks, which has strengthened the front of the enemies and the front. It weakens the Islamic revolution, it is not morally correct. The way out of such a challenge for religious missionaries, in addition to organizational explanation jihad and inviting users to intelligently participate in domestic social networks, is a serious demand from the Islamic State to strengthen the infrastructure and make domestic social networks more attractive by producing appropriate content. It is emphasized that the structure of modern media is such that the explanation jihad is blocked in the alien virtual space, it will create a reverse effect on the mentality of the audience.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Applied ethics, explanatory jihad, religious missionaries, social networks, domination and domination
•  صفحات : 63-74
•   دانلود فایل ( 1.22 MB )