بررسی مولفه های انحراف و سویه گیری ذهن در آیات و روایات
  •   آرشیو : نسخه پاییز 1400
  •   کد پذیرش : 12557
  •   موضوع : سایر شاخه ها
  • نویسنده/گان : | فاطمه احمدیان دوگاهه، علی محمدی آشنانی
  •   زبان : فارسی
  •   نوع مقاله : پژوهشی
  •   چکیده مقاله به فارسی : ویژگی اصلی رفتار اجتماعی انسان که باعث تمایز او از سایر حیوانات می¬گردد، ظرفیتش برای تعامل دوسویه با دیگران است. چنین ظرفیتی نظریه¬ی ذهن نامیده می¬شود؛ امروزه نظریه¬ی ذهن بر پایه¬ی رشد این ظرفیت شناختی است که رفتارهای دیگران معنی‌دار شده و قابل درک می¬شوند. عنصر اساسی در نظریه‌ی ذهن درک عوامل هدفمندی رفتار و جهت‌دار بودن ادراک دیگران است. نظریه¬ی ذهن احتمالاً واکنشی انطباقی به تعاملات اجتماعی اولیه می¬باشد که در قرآن و روایات نیز به آن پرداخته شده است اما اختصاصاً از واژه¬ی ذهن استفاده نشده بلکه کلمات دیگری که به لحاظ معنا و مفهوم بیانگر «ذهن» است به کار رفته است. در پایان این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی تدوین گردیده است، این نتیجه حاصل می گردد که با وجود تاکید بر آموزه¬های دینی مبنی بر حجت الهی قلمداد نمودن عقل، ذهن یا عقل ممکن است مبتلا به آسیب¬هایی چون اختلالات اضطرابی، وسواسی – اجباری، اسکیزوفرنی، افسردگی، شخصیت، آلزایمر و... شود که در قرآن نیز شامل: بیماری، قساوت، انحراف، زنگار، کور شدن و مُهر شدن قلب، اختلال اضطراب فراگیر، وسواس، آلزایمر (فراموشی) و افسردگی است.
  •   لیست منابع : 1. قرآن کریم
    2. احمدی، خدابخش، اصول و روش¬های مداخله¬ی روانی در بحران حوادث، طب نظامی، بهار 83، ش6.
    3. ارسطو، درباره ي نفس، ترجمه و تحشيه عليمراد داودی، تهران: حكمت، 1378ش.
    4. باقری، فاطمه، روان درمانی با الهام از قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران،1381ش.
    5. بليك مور، كالين، شگفتي هاي مغز، ترجمه گيتي ناصحي، تهران: نشر ني، 1382ش.
    6. پِروين، لورنس‌اي و جان، اوليور پي، شخصيت (نظريه و پژوهش)، ترجمه محمد جعفر جوادي و پروين كديور، تهران، آييژ، 1381ش.
    7. تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم‏، قم، دفتر تبليغات، 1366ش.
    8. جدی ساروی، سجاد، رمضانی، مریم، فرايند پردازش اطلاعات ذهن انسان از ديدگاه قرآن، محل انتشار: همایش منطقه ای تأثیر آموزه های اسلامی در پیشرفت علوم و فناوری های نوین، 1392ش.
    9. جعفری، یقعوب، تفسیر کوثر، پیشین، جلد 4، قم، هجرت،1381ش.
    10. جیمز، ویلیام، دین و روان، ترجمه مهدی قائنی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران، چاپ اول، 1365ش.
    11. حائري يزدي، مهدي، سفر نفس، به كوشش عبدالله نصري، تهران: نقش جهان، 1380ش.
    12. حرانی، ابومحمد حسن، تحف العقول. تهران: کتاب فروشی اسلامیه. بی تا.
    13. حسيني زبيدي، محمد مرتضى‏، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق ومصحح: على، هلالى و على‏ سيرى، بیروت ،دارالفکر،1414ق.
    14. خامنه ای، سیدعلی، گفتاری در باب صبر، مؤسسه خدمات فرهنگی 22 بهمن، تهران، بی تا.
    15. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، زيرنظر محمدحسين معين، تهران : موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1377ش.
    16. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن‌، دمشق، بیروت‌، دارالعلم الدارالشامیة، ۱۴۱۲ق.
    17. رضاعی، فرین، ترجمه انجمن روانپزشکی آمریکا، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (2013). تهران، انتشارات ارجمند.
    18. سبحانی، جعفر، آیت ا... ، سیمای انسان کامل در قرآن، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّه قم، چاپ سوم، 1397 ق.
    19. ستفانی، گاستون، بولوک، برنار و لواسور، ژرژ، حقوق جزای عمومی، ترجمه حسن دادبان، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1377ش.
    20. سلطانی عظمت، ابراهیم؛ محمدیان، ابوالفضل؛ دولتشاهی، بهروز و علیدوست، هیرو. (1394). مقايسۀ نقصها در نظريۀ ذهن در بيماران با اختلال دو قطبي نوع 1 در دورۀ فروكش. شفای خاتم. دوره چهارم. شماره اول.
    21. شاملو، سعيد، مكتب‏ها و نظريه‏ها در روان‌شناسي شخصيت، تهران، 1363ش.
    22. صدوق، محمد بن علي ابن بابويه، التوحید، ترجمه محمدعلي سلطاني، انتشارات ارمغان طوبي، چ اول، 1384ش.
    23. صدوق، محمد بن علي ابن بابويه، عیون أخبار الرضا علیه السلام، انتشارات جهان، 1378ش.
    24. صرامی، غلامرضا، عبداللهی، محمدحسین، فتحی، اکرم، رابطه تصویرسازي ذهنی منفی با کارکردهاي اجرایی در افراد داراي اختلال اضطراب اجتماعی، زمستان 94.
    25. طباطبایی، سید محمد حسین، الميزان في تفسير القرآن، قم ، اسماعيليان ، ١٣٧٢ ش.
    26. طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبرى، قم، دارالعلم، 1364ش.
    27. طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن، الأمالى، بیروت، دار الثافه، بی تا.
    28. عظیم زاده اردبیلی، فائزه و ملک زاده، فهمیه، (1393)، پیشگیری از جرائم در آموزه های قرآن، فصلنامه قرآن و علوم بشری، سال سوم، شماره ی 2.
    29. غضنفری، فیروزه، سپهوند، رامین، اثر بخشی تکنیک کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر علايم اختلال وسواس – اجبار، مجلات تخصصی نور، پائیز و زمستان 93، شماره 8.
    30. فراهيدى ،خليل بن احمد، العین، قم، نشر هجرت، 1410ق.
    31. قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن،1381ش.
    32. قرشی، سیدعلی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، 1377ش.
    33. کنترل فکر راه پیش گیری از انحرافات اخلاقی ، مجله پرسمان بهمن ماه سال 1390 شماره 109
    34. كريمي، يوسف، روان‌شناسي شخصيت، چ نهم، تهران، مؤسسه نشر ويرايش، 1383ش.
    35. گنجی، مهدی، آسیب شناسی روانی بر اساس DSM-4، تهران، نشر ساوالان، 1393ش.
    36. مبلغ، سید محمد حسین، شناخت در قرآن از نگاه مطهری، مقالات تخصصی نور، بهار و تابستان 1378، شماره 17 و 18.
    37. مترجمان ، تفسير هدايت، مشهد، بیناد پژوهش¬های اسلامی آستان قدس رضوی، 1377ش.
    38. محمدی ری شهری، محمد ، مبانی شناخت دین، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، 1388ش.
    39. محمدی ری شهری، محمد ، میزان الحکمه، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، 1388ش.
    40. محمدي، علي رضا، «شادي در ليبراليسم»، پرسمان، ش 43، 1385ش.
    41. مصطفوی ،حسن، تفسیر روشن، تهران، بنگاه ترجمه و مرکز نشر کتاب، 1380ش.
    42. مظهری، محمدثناء ا...، تفسیر المظهری، تحقیق غلامعلی تونسی، مکتبه الرشیدیه، پاکستان، 1412 ق.
    43. معین ، محمد، فرهنگ معین، چاپ ششم ، امیر کبیر ، تهران، 1363ش.
    44. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب اسلامیه،1381ش.
    45. موسوی همدانی، سیدمحمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1374ش.
    46. نباتي، محمد، «تأثير دين بر كاهش اضطراب»، روزنامه كيهان:http://kortan.wordpress.com
    47. نجاتی ، محمدعثمان، قرآن و روانشناسی، ترجمه عباس عرب، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1369ش.
    48. هارولد کاپلان و بنیامین سادوک. چکیده روانپزشکی بالینی. نصرت‌الله پورافکاری. چاپ سوم. تهران: آزاده، پائیز ۱۳۷۷.
    49. یوسفی، زهرا، نشخوار فکری تعاریف و نظریه ها، مجلات تخصصی نور، بهار و تابستان 1388، شماره 51 و 52.
    50. APA. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®): American Psychiatric. Pub; 2013.
    51. Astington, J. W., Pelletier, J., Homer, B. (2002). Theory of Mind and Epistemological Development: the relation between children’s second-order falsebelief understanding and their ability to reason about evidence, New Ideas in Psychology, 20(2-3), 131-144.
    52. Birch, A. (1997). Developmental psychology: From infancy to adulthood. London: MacMillan Press LTD.
    53. Gallup, G. G., Jr. (1979). Self-recognition in chimpanzees and man: A developmental and comparative perspective. New York: Plenum Press.
    54. http://www.mortezamotahari.com/fa/ArticleView.html?ArticleID=3526&SubjectID=78549
    55. Jeon, H. J., Walker, R. S., Inamori, A., Hong, J. P., Cho, M. J., Baer, L., ... & Mischoulon, D. (2014). Differences in depressive symptoms between Korean and American outpatients with major depressive disorder. International clinical psychopharmacology, 29(3), 150-156.
  •   کلمات کلیدی به فارسی : ذهن؛ دوسویه گیری؛ عقل؛ قرآن؛ روایات.
  •   چکیده مقاله به انگلیسی : The main feature of human social behavior that distinguishes him from other animals is his capacity for two-way interaction with others. Such capacity is called theory of mind; Today, the theory of mind is based on the development of this cognitive capacity that the behaviors of others become meaningful and understandable. The basic element in the theory of mind is to understand the purposeful factors of behavior and the directionality of other people's perception. The theory of mind is probably an adaptive reaction to early social interactions, which is also discussed in the Qur'an and hadiths, but the word mind is not specifically used, but other words that express "mind" in terms of meaning and concept are used. gone. At the end of this research, which was developed using a descriptive-analytical method, the conclusion is that despite the emphasis on religious teachings based on the divine authority of assuming reason, the mind or reason may suffer from disorders such as anxiety disorders, Obsessive-compulsive, schizophrenia, depression, personality, Alzheimer's, etc., which in the Quran also includes: disease, cruelty, perversion, rust, blindness and sealing of the heart, generalized anxiety disorder, obsession, Alzheimer's (forgetfulness) and depression
  •   کلمات کلیدی به انگلیسی : mind; ambivalence; intellect; Quran; Hadiths
  •  صفحات : 39-57
  •   دانلود فایل ( 610.70 KB )