بررسی و تحلیل استعاره ‏های مفهومی و طرحواره ‏های تصویری در خطبه صفات‏ المتقین نهج‏ البلاغه بر پایه نظریه زبان‏شناختی لیکاف و جانسون

•   آرشیو : نسخه پاییز 1403
•   کد پذیرش : 1444
•   موضوع : سایر شاخه ها
• نویسنده/گان : | آرش خالقی مقدم، عزت ملاابراهیمی
•   زبان : فارسی
•   نوع مقاله : پژوهشی
•   چکیده مقاله به فارسی : زبان شناسی شناختی، یکی از گرایش‌های نوین شکل گرفته در ساحت زبان و ادبیات به شمار می‌رود. این رویکرد نوین در پی آن است تا الگوهای اندیشه و جستارهای فکری (انتزاعی) را از طریق عناصر و الگوهای مفهوم سازی که عمدتاً از تجارب زیستی انسان سرچشمه می‌گیرد، انعکاس دهد. استعاره مفهومی نیز که با طرح زبان شناسی شناختی کانون محوری آن را تشکیل می‌داد، در صدد القاء معانی انتزاعی و عقلی مطلق با بهره‌گیری از واقعیت‌های پیرامون است. متون دینی با توجه به غایت اصلی خود که همانا اعتلای روح و فطرت آدمی جهت نیل به رستگاری است، برای تفهیم این معانی و تسهیل پیوند آن با سطح خرد بشری از استعاره های مفهومی و طرحواره‌های تصویری بهره وافی برده است. لذا بر آن شدیم تا با واکاوی خطبه صفات‏المتقین امام علی (ع) و بررسی آن طبق نظریه استعاره لیکاف و جانسون، انواع استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصویری به کار رفته در آن را استخراج نماییم. نتایج به دست آمده حاکی از حضور قوی استعاره‌های مفهوم ساز در این خطبه را دارد که تا حدود زیادی مسئولیت تفسیر داده‌های دینی پیچیده و انتزاعی را با تصویرسازی نیز انجام می‌دهد.
•   لیست منابع : [1] قرآن کریم.
  [2] نهج البلاغه.
  [3] ایگلتون، تری. (۱۳۶۸). پیش در آمدی بر نظریه ی ادبی. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.
  [4] پالمر، فرانک رابرت. (۱۳۸۷). نگاهی تازه به معنی شناسی. ترجمه کوروش صفوی. تهران: مرکز.
  [5] دشتی، محمد (۱۳۸۶)، نهج البلاغه امام علی(ع)، چاپ نهم، قم: انتشارات قدس.
  [6] راسخ مهنّد، محمد. (۱۳۹۴). درآمدی بر زبان شناسی شناختی: نظریه‏ها و مفاهیم. تهران: سمت.
  [7] سکّاکی، ابو یعقوب یوسف. (۱۴۰۷ق). مفتاح العلوم. تصحیح نعیم زرزو. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  [8] شاملی، نصرالله و فرزانه حاجی قاسمی(۱۳۹۵)، « طرح واره های تصویری حجمی مفهوم قیامت در قرآن کریم»، مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، دوره سوم، ش ۶، ص ۵۶- ۷۵.
  [9] صفوی، کوروش. (۱۳۸۳). درآمدی بر معنی شناسی. تهران: سوره مهر.
  [10] کروچه، بندتو. (۱۳۸۱). کلیّات زیباشناسی. ترجمه فؤاد روحانی. تهران: علمی و فرهنگی.
  [11] کوچش، زلتان. (۱۳۹۹). مقدمه ای کاربردی بر استعاره. ترجمه ابراهیم شیرین پور ابراهیم. تهران: سمت.
  [12] لاینز، جان. (۱۳۸۳). مقدمه ای بر معنی شناسی زبان‏شناختی. ترجمه حسین واله. تهران: گام نو.
  [13] مختاری، مسروره و صلاحی عسکر و فتحی کامبیز (۱۳۹۶)، « نقد و تحلیل استعاره های سنتی با استعاره های مفهومی لیکاف و جانسون»، فصلنامه هنر زبان، ش ۱، ص ۷- ۲۶.
  [14] موسوی فریدنی، آزاده. (1382). «استعاره؛ از کذب تا واقعیت». فصلنامه زنده رود، ش ۲۹ و ۲۸. 35-9.
  [15] هاشمی، زهره (۱۳۸۹)، « نظریه استعاره مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون»، ادب پژوهی، ش ۱۲، ص ۱۴۰- ۱۱۹.
  [16] هوشنگی حسین و محمود سیفی پرگو. (۱۳۸۸). «استعاره‏های مفهومی در قرآن از منظر زبان‏شناسی شناختی». پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم. 1. (3).
  [17] Lakoff, G & Johnson, M. (1980), Metaphors we Live By, Chicago: univ. Of Chicago press.
  [18] Lakoff, G. (1987), Women, Fire and Dangerous Things, Chicago: university Chicago press.
•   کلمات کلیدی به فارسی : زبانشناسی شناختی، استعاره مفهومی، طرحواره تصویری، تصویرسازی، صفات ‏المتقین.
•   چکیده مقاله به انگلیسی : Cognitive linguistics is one of the new trends in the field of language and literature. This new approach seeks to reflect thought patterns and (abstract) intellectual inquiries through conceptualization elements and patterns that mainly originate from human biological experiences. Conceptual metaphor, which formed its central focus with the cognitive linguistics plan, aims to induce abstract and absolute intellectual meanings by using the surrounding realities. Considering its main purpose, which is the elevation of the human spirit and nature in order to achieve salvation, religious texts have made use of conceptual metaphors and pictorial schemas to explain these meanings and facilitate their connection with the level of human wisdom. Therefore, we decided to extract the types of conceptual metaphors and pictorial schemas used in it by analyzing the sermon of Imam Ali (AS) and analyzing it according to Lakoff and Johnson's theory of metaphor. The obtained results indicate the strong presence of conceptual metaphors in this sermon, which to a large extent carries out the responsibility of interpreting complex and abstract religious data with imagery.
•   کلمات کلیدی به انگلیسی : Cognitive Linguistics, Conceptual Metaphor, Visual Schema, Imagery, Al-Motaqin's Attributes
•  صفحات : 46-56
•   دانلود فایل ( 778.79 KB )